Het is zaterdagnacht als u na een gezellige avond in het casino richting huis rijdt. In een flauwe bocht vlak bij uw woonplaats ziet u naast de weg, in de greppel met de koplampen naar beneden gericht een auto staan. U gevoel zegt u dat u moet stoppen, u stapt uit de auto en loopt richting de koplampen. De schrik is groot, er staat een auto om een boom gevouwen, de voorruit ligt eruit, even verderop ligt een persoon gewond in het gras.

Er wordt in de media regelmatig gesproken over shock, meestal betreft dit een psychische shock. Shock door schrik. Mensen hebben bijvoorbeeld een ernstig ongeval waargenomen en zijn erg geschrokken. Binnen de eerste hulp, bhv en first responders wordt met shock een acute levensbedreigende situatie voor het slachtoffer bedoeld.

Er ontstaat een tekort een circuleren volume (bloed / plasma), er ontstaat een bloeddruk daling. Vitale organen en weefsel krijgen een tekort aan bloed en zuurstof, als shock niet behandeld wordt zal dit uiteindelijk dodelijk zijn.

In deze cirkel is goed te zien hoe het lichaam reageert als de circulatie afneemt. Ons lichaam is een geavanceerde computer en weet zich zelf deel voor deel uit te schakelen, zodat de belangrijkste functies (vitale functies) zo lang mogelijk in stand blijven.

Shock ontstaat al bij een verlies van 750 ml bloed of vocht, de oorzaken kunnen zijn:

1. De pomp functie van het hart zelf is onvoldoende
2. Er is niet voldoende bloedvolume aanwezig, waardoor het hart niet voldoende kan rondpompen door
   – een grote inwendige bloeding
   – zware verwonding(en) met uitwendig bloedverlies
3. Vochtverlies als gevolg van diarree, ernstige brandwonden of uitdroging
4. Als gevolg van een allergische reactie (anafylactische shock)
5. Als gevolg van opwarming na ernstige onderkoeling
6. Ophoping van bloed bij ernstige ontstekingen
7. Bloedvergiftiging

Iemand die in shock verkeerd, moet onmiddellijk in het ziekenhuis worden opgenomen. Het is belangrijk dat shock zo snel mogelijk wordt herkend en dat een ambulance wordt gebeld met de melding “shock”. De eerste prioriteit bij artsen zal liggen om de bloed- en zuurstoftoevoer naar de vitale delen van het lichaam te herstellen.

Welke eerste hulp kunt u verlenen:

1. Bel direct 1-1-2
2. Slachtoffer bepaalt zelf in welke houding hij/zij wil zitten of liggen
3. Laat het slachtoffer NIET alleen, blijf bij hem/haar en stel gerust, maar laat het slachtoffer niet praten en zo min mogelijk bewegen (dit kost energie)
4. Ernstige uitwendige bloedingen stoppen
5. Zorg dat het slachtoffer niet verder afkoelt (gebruik een deken of jas), maar niet opwarmen (wrijven of warme kruik)
6. Geef hem/haar niets te eten of te drinken, ook dit kost het lichaam energie
7. Blijf ademhaling, bewustzijn en bloedsomloop in de gaten houden, zo nodig ingrijpen. (vitale functies)

U kunt als eerste hulpverlener in sommige gevallen verergering van de shock verschijnselen en afkoeling voorkomen, echter bij inwendige bloedverlies staat u machteloos.

Shock is soms niet direct zichtbaar en kan na enige tijd pas optreden, wacht niet met 1-1-2 bellen tot het te laat is!